Zagadka „Zamkowej Góry” w Podebłociu

Podebłocie – wieś na południowo wschodnim krańcu województwa Mazowieckiego, słynie z
wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego, w składu którego wchodzi cyplowe grodzisko
(Podebłocie stanowisko 1) i szereg otwartych osad.

Na obszarze stanowiska numer 3 dokonano sensacyjnego odkrycia – kiedy odnaleziono pierwszy fragment
tzw. tabliczki z Podebłocia, nikt nie przypuszczał, że w rękach studenta eksplorującego półziemiankę
spoczywa najstarszy zabytek piśmiennictwa odkryty na ziemiach polskich i – być może – dowód na
obecność misjonarzy chrześcijańskich na obszarze pogranicza Małopolski i Mazowsza na około sto lat
przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I! Początkowo tajemnicze znaki na glinie potraktowano z
dużym dystansem. Szereg analiz potwierdziły jednak ich autentyczność. Za bardzo prawdopodobne
uznano datowanie zabytków na drugą połowę IX wieku n.e.

Decydujący okazał się głos specjalisty od języka greko–bizantyjskiego. Bizantynolog prof. Tadeusz
Wasilewski stwierdził, że widoczne na najbardziej czytelnej „płytce” symbole to litery greckiego
alfabetu I.X.C.H. będące popularnymi w kręgach chrześcijańskich inicjałami wokacji: Iseus Christos Nika
(Jezu Chryste Zwyciężaj). Zdaniem badacza odkryte zabytki związane są bezpośrednio z wpływami
Państwa Wielkomorawskiego na tereny historycznej Małopolski (warto wspomnieć, że Wielkie
Morawy to jeden z pierwszych państwowych tworów Słowian, które w obszarze dzisiejszych Czech i
Słowacji i Węgier osiągnęło szczyt rozwoju w końcu IX wieku, przyjmując miedzy innymi
chrześcijaństwo).

W jaki sposób znalazły się one w dzisiejszym Podebłociu? Kim byli mieszkańcu
zespołu osadniczego w Podebłociu we wczesnym średniowieczu? Dlaczego ich zdobienia ceramiki i
dieta jest tak odmienna? Na te i inne pytania odpowiedzi wciąż poszukują archeolodzy.